Fobilerin genel manasıyla korkulmayacak muhakkak bir durum ya da obje karşısında ortaya çıkan dehşettir. Toplumsal fobi de en sık görülen psikiyatrik hastalıklarından biridir. Toplumsal fobi kişinin diğerlerince değerlendirileceğini düşündüğü toplumsal bir durumda ya da yerde kaygı yahut Telaş duymasıdır. Ömür uzunluğu görülme oranı yüzde 2-13 ortasındayken, yapılan araştırmalara nazaran üniversite öğrencilerinde yüzde 24 oranında bu hastalığın olduğu tespit edilmiştir.
Medical Park Ordu Hastanesi Psikoloji Bölümü’nden Psk. İrem Naz Kırım, toplumsal fobi hakkında bilgilendirmelerde bulundu.
Kadınlarda daha sık görülüyor
Kişiler bir durum ya da objeden bu kadar korkulmayacağını bilir, anlamsız bulur lakin Tekrar de ondan kaçınır. Toplumsal fobi ise kişinin diğerlerince değerlendirileceğini düşündüğü toplumsal bir durumda ya da yerde kaygı yahut Telaş duymasıdır. En sık görülen psikiyatrik hastalıklarından biri olan toplumsal fobi özelikle pandemiyle Birlikte daha da artmıştır. Ömür uzunluğu görülme oranı yüzde 2-13 ortasındayken, yapılan araştırmalara nazaran üniversite öğrencilerinde yüzde 24 oranında bu hastalığın olduğu tespit edilmiştir. Bayanlarda ve ergenlerde görülme sıklığı erkeklere ve yetişkinlere oranla 2 kat fazladır.
Hayat kalitesini düşürebilir
Sosyal fobisi olan kişinin tanımadığı bireylerle birebir ortamda bulunmak, karşılıklı konuşma içeren ya da oburlarının önünde sunum yapması gereken yerde bulunmaya dair dehşetleri olabilir. Olumsuz olarak değerlendirileceğini, Ufak düşeceğini, diğerlerince dışlanacağını ya da diğerini kıracağını düşündüğü için davranışlarını ve endişe hislerini Denetim etmeye, gizlemeye çalışırken kendi üzere olamaz. Kaygı hislerinden ekseriyetle kaçınarak ya da ağır kaygı duymaya katlanarak problemlerini çözmeye çalışır. Bu durum hayatının birçok alanında fonksiyonelliğini bozar ve hayat kalitesini düşürür.
Kendilerini yalnız hissedebilirler
Sosyal fobi olan şahıslarda rahatsız olduğu yerde ya da durumda fizyolojik olarak yüzde kızarma, endişe, anksiyete, sonluluk, çarpıntı, taşikardi, baş dönmesi, çok terleme, soluk darlığı, ağızda kuruluk, mide bulantısı, karın ağrısı, baş dönmesi, tuvalete sık çıkma gereksinimi, titreme belirtileri görülebilir. Kendilerine dair fikirleri daima olumsuzdur. Kendilerini güçsüz, yalnız hissederler, Vakit içinde toplumdan kendini soyutlarlar. Toplumsal ortamlarda ve romantik bağlarda münasebet kurmakta zorlanır, ya kısıtlı bağlantı kurar ya da ortama hiç girmez ve kaçar.
Sosyal fobiyi tetikleyen durumlar
- Kalabalık bir ortama girmek ya da sonradan dâhil olmak
- Kalabalık bir ortamda başkalarıyla tanıştırılmak
- Kalabalık içerisinde kendinden bahsedilmesi ya da eleştirilmek
- Kalabalık önünde konuşmak, sunum yapmak ya da seminer vermek
- Toplum içinde telefon görüşmesi yapmak
- Toplum içinde Yemek yemek
- Resmi bir ortamda bir şeyler söylemek durumunda kalmak
- Bir şeyler yaparken izlenmek
- İnsanlarla göz teması kurmak
- Umumi tuvaletleri kullanmak
Ailenin davranışları epey önemli
Araştırmacılar ve uzmanlar toplumsal fobiye neden olan birçok neden üzerinde durmuştur. Kalıtımsal araştırmalarda genetik faktörün tesirli olabileceği bulunmuş ayrıyeten bireyin toplumsal olayları tehdit edici olarak algılamasına Sebep olduğu görülmüştür. Seratonin (mutluluk) hormonunun düşük olduğu tespit edilmiştir. Ana davranışları toplumsal fobi gelişmesinde Kıymetli rol oynamaktadır. Ebeveynlerden en az birinin toplumsal fobiye sahip olması, çok muhafazacı olması, anksiyete seviyesinin yüksek olması, mükemmeliyetçi tavır sergilemesi toplumsal fobi olma riskini arttırmaktadır.
Utandırılma durumlarında toplumsal fobi gelişebilir
Kişinin aşikâr bir durumda yaşadığı travmatik tecrübe de toplumsal fobi geliştirmesinde etkendir. Çocukluk çağında utanma, utandırılma durumlarında da fobi gelişebilir. nihayet vakitlerde pandemi periyoduyla Bir arada içe çekilme görülen çocuk ve ergenlerde klinik tabloda en Fazla rastladığımız hastalıklardan biri de toplumsal fobidir. Akran zorbalığının da eşlik ettiği depresyonla Birlikte toplumsal fobik gençler, kalabalık ortamlardan uzaklaşmaya, sanal ortamlara sıcak bakmaya, telefonla konuşarak bir şey isteyememeye, toplu taşıma kullanırken inmek istediği yeri söyleyememeye, bildiği bir soruyu cevaplayamamaya ya da kalabalık önünde konuşamamaya başlamıştır.
Sosyal fobi utangaçlıkla karıştırılabilir
Utangaçlık kişinin hayatının her alanına yansır, fakat şahısta toplumsal Tasa ya da fobi oluşturmaz. Utangaçlık, günlük fonksiyonları bozmaz lakin toplumsal fobi Olumsuz değerlendirilme kaygısından Dolayı fonksiyonunu bozabilir. Toplumsal fobi, toplumsal alanlarda daha Fazla kendini aşikâr ederken utangaçlık genel manada devam etmektedir.
Sosyal fobi nasıl teşhis edilir?
Sosyal fobinin teşhisi için öncelikle bireyde Kaygı yaratan durumun belirlenmesi gerekir. Öbür şartların toplumsal fobiye neden olup olmadığı araştırılır. Bu duruma eşlik eden fizikî ve zihinsel sıhhat sorunları olup olmadığı belirlenir. İlaç ya da tıbbi bir durumun tesiri yok ise muayenesi yapılır. Belirtilerin ne sıklıkla, hangi durumlarda olduğu araştırılır. Fobinin derecesi saptanmak için Liebowitz’in Toplumsal Telaş Ölçeği kullanılabilir. 24 sorudan oluşan bu ölçek, kişinin hayatının hangi alanlarında ne sıklıkla ve şiddetle bu fobiye sahip olduğunu saptamak için Kıymetli bir araçtır. Sonrasında DSM-5 kriterlerini karşılıyorsa ön teşhis konularak tedaviye başlanması için yönlendirilir.
Tedavi geciktikçe toplumsal fobi derinleşebilir
Sosyal fobi teşhisi koyulduktan sonra tedaviye Çabucak başlanması gerekir. Toplumsal fobi bekledikçe daha da derinleşir. Psikoterapistiyle terapötik ilgi geliştirdikçe meseleleri hakkında daha Aleni olması beklenir. Şayet sıkıntılarının anne kaynağını Anlatım etmez, çekinirse tedavi uzayabilir. Bu nedenle kendisini gerilime sokan durumları not etmesi Yardımcı olabilir. Fobilerin önündeki en Değerli Mani deneyimlemekten kaçmaktır. Onu korkutan hareketleri listeledikten sonra en ağırdan en üye numaralar vererek sıralayabilir ve Biricik tek en az Telaş yaşadığı durumu deneyimleyerek müşahedelerini ve hislerini kaydedebilir. Her tecrübesinde düşündüğü ve korktuğu şeyin aslında yapabileceği durumlar olduğunu ayrım etmesi sağlanabilir.
Tedavisi Mümkün olan bir hastalık
Yapılan araştırmalar sonucunda Bilişsel Davranışçı Terapi’nin toplumsal fobi ve diğer Kaygı bozuklukları üzere birçok psikiyatrik hastalıkta tesirli olduğu bulunmuştur. Terapistiyle ortasındaki terapötik bağ ilerledikçe ve terapistiyle belirlediği yolda ilerledikçe tedavisi Muhtemel olan bir hastalıktır.
- Kaygı basamakları oluşturulabilir.
- Düşünce kayıt formu tutularak Olumsuz kanılar ve hisler çalışılabilir.
- Olumsuz şemalar belirlenerek terapi prosedürüyle esnetilebilir.
- Maruz bırakma metodu fobilerde en Fazla kullanılan usuldür.
- Kaygı verici durumları Biricik tek deneyimlemesi için terapi uygulanabilir.
- EMDR yolu ile toplumsal fobi tesirleri azaltılabilir.
- Özgüven geliştirmesi için çalışılabilir. Bunun sonucunda da alternatif etkinliklere yönlendirilebilir.
- Antidepresan ilaçlarla Kaygı seviyesi azaltılabilir.
Yorum Yok